مدیریت مالی خانواده تنها محدود به خانوادههای مرفه و ثروتمند نیست. این علم برای اقشار کمدرآمد که اتفاقا دخل و خرجشان همخوانی ندارد کاربردهای بیشتری خواهد داشت. از نکات قابل توجه در مدیریت مالی خانواده این است که افزایش درآمد، به معنی بهبود معاش خانواده نیست بلکه افزایش درآمد، افزایش هزینهها را بهدنبال خواهد داشت و مدیریت هزینه ها است که هنر گردانندگان اقتصاد خانواده را آشکار میکند.
اعتبار هدیه بگیرید و مشارکت کنید
با اعتبار هدیه، از خدمات ویژه استفاده کنید
در بازارکار حسابداری و مالی بدرخشید
خدمات مالی و حسابداری خود را معرفی کنید
راهکارهای پیشنهادی برای دوام و قوام اقتصاد خانواده
1- برنامهریزی برای آینده مالی خانواده بیشک برنامهریزی برای آینده زندگی در تمامی خانوادهها مطرح است. در بطن یک مدل سیستمی اقتصاد خانواده، خانواده و اقتصاد آن را نمیتوان از هم مجزا کرد، بنابراین زمانی که برای هر یک از آنها برنامهریزی میکنیم، ناگزیریم دیگری را نیز مدنظر قرار دهیم. توجه به نیازهای آتی خانواده و همچنین شناخت فرصتها و تهدیدهای اقتصاد خانواده در این راستا اهمیت دارد. این کار برای تمام اعضای خانواده مفید خواهد بود. میتوان جلسات خانوادگی را روی این موارد متمرکز کرد.2- انجام مشاورههای مالی بعضاً خانوادهها در مدیریت مالی خود از توان لازم برخوردار نیستند و یا اینکه با مسائل و مشکلاتی مواجه میشوند که به تنهایی از عهده آنان بر نمیآیند. امروزه منابع و مراجع بسیاری با موضوع مدیریت مالی خانواده وجود دارد. برگ برنده، شناخت مرجع شایسته و مراجعه به آن و کسب مشاوره صحیح است. از منابع بالقوه اطلاعات و مشاوره میتوان به دوستان و آشنایان، اقوام، اعضای خانواده، همکاران شغلی و... اشاره کرد.3- افزایش سطح دانش و سواد مالی خانواده ابتداییترین مرجع برای افزایش سطح دانش و آگاهی و به روزماندن، کتابها و نشریات است. ارائه آموزشهای لازم به فرزندان و ارتقای سطح سواد مالی خانواده میتواند زمینه خوبی برای تصمیمگیریهای صحیح مالی باشد.4- روحیه همکاری بین اعضای خانواده تعامل مناسب بین اعضای خانواده و همچنین اولویتبندی نیازهای مالی سبب تقویت و سلامت مالی خانواده میشود.
جایگاه فرزندان در اقتصاد خانواده نقش کودکان و فرزندان بهعنوان یکی از مصرفکنندگان عمده در خانوادهها از یک سو و همچنین جایگاه آنان در آتیه مالی خانوادهها از سوی دیگر لزوم توجه به آموزش صحیح و هدایت آنان را ایجاب میکند. با رهبری صحیح و بهجا در مباحث مالی خانواده، خصوصیات جمعگرایی، صداقت، دلسوزی، صرفه جویی، مسئولیت پذیری و دیگر خصوصیات مثبت رشد و پرورش می یابد. هدایت فرزندان در مسیر شناخت مسائل، مشکلات، کمبودها و محدودیتهای مالی خانوادهها میتواند در اصلاح رفتار مالی و همچنین واقعیتنگری آنان نقش مهمی ایفا کند.
زنان و مدیریت مالی خانواده زنان در مدیریت و برنامهریزی الگوهای مصرفی در خانواده نقش اصلی را دارند و در جوامع سنتی این نقش در مسیر قناعت در خانواده پر رنگتر بود. برخی از کارشناسان مصرف را کلید فهم تحولات اجتماعی بیان میکنند چرا که بر این اساس واقعیت خانواده را بهتر میتوان شناخت. با توجه به اینکه سطح زندگی افراد در جامعه دچار تغییرات اساسی است نگاه امروز به اقتصاد در جامعه نگاهی وسیع و گسترده است. در قدیم مصرف صرفاً یک رفتار اقتصادی بیان میشد بهطوری که افراد غنی به لحاظ درآمد بالا، از کالاهای بیشتری هم مصرف میکردند، حال آنکه امروزه مصرف وسیلهای شده که افراد شخصیت خود را با آن به دیگران نشان میدهند؛ در واقع مصرف به یک رفتار اجتماعی تبدیل شده است. با توجه به جایگاهی که زن در خانواده بهعنوان مادر و فردی که در انتقال ارزشهای اخلاقی به نسل بعد مؤثر است، میتواند در اصلاح الگوی مصرف نقشی بسیار مهم داشته باشد. اگر در خانوادهای مصرف و استفاده از کالاهای مصرفی توسط مادر خانواده مدیریت نشود اقتصاد خانواده دچار مشکل میشود. همان طور که نقش زن در جامعه سنتی در قناعت، بسیار چشمگیر بوده است، در جوامع مدرن هم در گرایش یا عدمگرایش افراد خانواده به مصرف گرایی بسیار مؤثر است. زن با استفاده از جایگاه ویژهای که از لحاظ احساسات و عواطف در خانواده دارد نیز میتواند روی الگوی مصرف و نظام اقتصادی خانواده تأثیر مستقیم داشته باشد.
افزایش بهرهوری در خانواده برای کاهش هزینه خانواده، قبل از استفاده از هر روشی، قیمت روشهای مختلف را با هم مقایسه کنید. آنگاه از روشی استفاده کنید که ضمن تحقق خواسته نهایی و ایجاد مطلوبیت در خانواده، پایینترین هزینه را داشته باشد. مثلا در انتخاب وسایل زندگی با توجه به قیمت انواع کالا و در نظر گرفتن کیفیت هر کدام، موردی را انتخاب کنید که در عین ارزانتر بودن، هدف شما از بهکارگیری آن وسیله را هم به نحو مطلوبی محقق میسازد. در زندگی خانوادگی باید تصمیمات مختلفی اتخاذ شود. میتوان بودجه خانواده را به کالای مصرفی بادوام مثل یخچال، تلویزیون، اتومبیل، مسکن یا... اختصاص داد یا آن را برای کالای مصرفی بیدوام مثل رستوران رفتن، صرف کرد. این موضوع در مورد تعداد فرزندان، بین کیفیت آموزش، بهداشت یا کمیت (تعداد) نیز صادق است؛ یعنی ما همواره باید حواس خود را جمع کنیم تا انتخابی را انجام دهیم که اولاً بین در آمد و هزینهها تعادل برقرار باشد؛ یعنی امکانپذیر باشد ثانیا با توجه به تفاوت در ترجیحات، سلیقه، فرهنگ حاکم در جامعه و خانواده انتخابی را داشته باشیم که وقتی به آن انتخاب دست یافتیم، بهمنظور تغییر آن، تلاش دوبارهای انجام نشود.
اهمیت زمان و برنامهریزی در مدیریت مالی خانواده زمان، منبعی در اختیار همه افراد است. این منبع مهم دارای ویژگیهای خاص خود است که از سایر منابع که نزد فرد و خانواده قرار دارد، متمایز است. زمان منبعی محدود است که نه قابل ذخیره کردن است و نه برگشتپذیر. آهنگ آن را نمیتوان تندتر یا کندتر کرد. لذا منبعی است که باید در قبال آنچه به دست میآید، صرف شود. از آنجا که انسان در قبال هرچه که در اختیار دارد، مسئول است، در مقابل زمان نیز مسئول است. با این نگرش نسبت به زمان، برنامهریزی زمان برای خود و خانواده از اهمیت ویژهای برخوردار است. در واقع برنامهریزی خانواده بهمنظور استفاده بهینه از زمان، نخستین قدم در راه برنامهریزی اقتصادی خانواده است.
خانواده بدون برنامه مثل سازمانی است که به حال خود رها شده است. اهداف تشکیلدهندگان خانواده محقق نمیشود مگر آنکه رئیس و مدیر خانه برای رسیدن به اهداف مورد نظرشان با شناخت کافی از امکانات و منابع در اختیار، برنامهریزی داشته باشند. نخست باید چارچوب اهداف کلی خانواده تعیین شود، آنگاه کل برنامه به برنامهها و هدفهای کوچکتر برای رسیدن به هدف اصلی تقسیم شود. از اینرو برنامهریزی درسه افق زمانی بلندمدت، میان مدت و کوتاه مدت ضرورت دارد. در برنامهریزی بلندمدت خانواده، با توجه به منابعی نظیر ثروت و درآمد و زمان که در اختیار دارد، اهداف بلندمدت خود را تعیین میکند.
طبیعی است اهدافی مثل به دانشگاه فرستادن بچهها نمیتواند یکشبه تحقق پیدا کند بلکه احتیاج به پیش زمینههایی دارد. از اینرو به همراه برنامههای بلندمدت، خانواده باید برنامههای کوتاه مدت و میان مدت هم تهیه کند. در برنامه میان مدت که در راستای برنامه بلندمدت تنظیم میشود خانواده باید نیازها و امکانات خود را شناسایی کرده تا بهترین شیوه را اتخاذ کند. مثلا در مثال دانشگاه رفتن بچهها، خانواده باید زمینه تحصیل در محیطهایی مناسب پیش از دانشگاه، در دوره ابتدایی و دبیرستان را برای فرزندان در برنامه میان مدت فراهم کند. به همین ترتیب لازم است که برای دستیابی به اهداف برنامه میان مدت، چند برنامه کوتاه مدت نیز پیش روی خانواده قرار بگیرد. کارشناسان اقتصادی معتقدند پس از این مرحله، یعنی برنامهریزی و انتخاب خطمشی برای تحقق اهداف این برنامهها، موفقیت به روی خانوادهها لبخند میزند و فقط کافی است زنگار خودخواهی، خودرایی و منیت را از دلهای اعضا بشوییم و چشممان به جمال فداکار، با صداقت، همراه و همدل و جمعگرای اعضای خانوادهها روشن شود.
جمع آوری شده توسط تیم متفکران نوین مالی
ثبت نام و عضویت میز کار